W wielu publikacjach prasowych i internetowych dotyczących samochodów osobowych spotyka się pojęcie sektorów rynkowych. Nie jest to nic nowego. Podział na takie segmenty wymyślili marketingowcy z zachodniej Europy już w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Podział powstał w wyniku działania konkurencji na wolnym rynku, gdzie potencjalny nabywca samochodu miał szeroki wybór marek i modeli (u nas wtedy był dość wąski). Jego celem było ułatwienie działania w zakresie porównywania różnych parametrów technicznych, cech użytkowych oraz cen pojazdów.

Poszczególne segmenty oznaczono kolejnymi literami alfabetu. Podział ten nie został nigdy sformalizowany, ale funkcjonuje nadal. W celu zachowania aktualności jest okresowo modernizowany, tak aby możliwie najdokładniej był dostosowany do bieżącej sytuacji na europejskim rynku samochodowym.

Jakie przyjąć kryterium podziału ?

Oczywiście najprostsze z możliwych czyli długość całkowitą samochodu. Były też próby „doklejenia” do tego podziału również cech silnikowych pojazdu (np. rodzaj czy wielkość silnika). Ich różnorodność (benzyna, diesel, LPG, CNG i teraz jeszcze hybryda i elektryk), powoduje, że te próby okazały się ślepą uliczką i tylko zaciemniały obraz czyli go komplikowały.

Europejską populację samochodów osobowych podzielono na 10 segmentów, przy czym sześć pierwszych wynika bezpośrednio z kryterium długości całkowitej. Są to:

A - segment grupujący najmniejsze samochody,

B - segment grupujący nieco większe pojazdy o charakterze miejskim,

C - segment grupujący samochody określane jako średnie mniejsze lub kompaktowe,

D - segment grupujący samochody osobowe średniej wielkości,

E - segment grupujący samochody średnie większe,

F - segment grupujący największe, luksusowe samochody.

W celu uzyskania bardziej dokładnego obrazu rynku wprowadzono niedawno dodatkowy podział niektórych sektorów na podsektory np. C1 i C2..

Dalsze cztery segmenty rynkowe wynikają z walorów użytkowych samochodu związanych bezpośrednio z typem nadwozia.

G - segment grupujący wszystkie samochody z uniwersalnymi nadwoziami typu kombi,

H - segment grupujący wszystkie samochody sportowe,

I - segment grupujący wszystkie samochody terenowe,

L - segment grupujący wszystkie samochody wielofunkcyjne.

Ewentualne różnice w długości tych samochodów opisują poszczególne podsektory.

Graniczne wartości długości całkowitej między poszczególnymi segmentami mają jedynie charakter orientacyjny i nie są zbyt "ostre". Większość producentów samochodów stara się umieszczać swoje modele w poszczególnych segmentach, dbając o to by zachować odpowiedni „dystans" między nimi i nie wywoływać zjawiska konkurencyjności między własnymi wyrobami. Te niewielkie luki są jednak czasami wykorzystywane przez innych i wtedy pojawiają się modele "międzysegmentowe".

W miarę upływu lat obserwuje się stopniową zmianę granicznych wartości długości, co wynika głównie ze zmiany preferencji klientów i ogólnego postępu w budowie pojazdów. Kolejne nowe modele są zwykle nieco większe od swoich poprzedników i co kilka lat granice poszczególnych segmentów ulegają korekcie, a praktycznie stopniowemu wydłużeniu. Na tej zmianie korzystało wnętrze i bagażnik, ale rosło zapotrzebowanie na moc oraz masa własna.

Przedstawiony podział jest nadal stosowany, ale zawsze znajdą się samochody które nie są „dopasowane” do przedstawionych tu segmentów.

Od kilku lat rozwija się nowa grupa samochodów, określana anglojęzycznym terminem crossover, w której znajdują się pojazdy mające podwyższoną możliwość poruszania się w terenie. Niema jednak żadnych przeszkód, aby wsadzić je do już istniejących "szuflad" oznaczonych literami od A do F.

Analizując ten ewolucyjny proces przyrostu długości samochodów w dłuższym okresie czasu można zauważyć ciekawe zjawisko. Samochody przypisane do niższych segmentów po latach doganiają, a następnie wyprzedzają pojazdy z następnego segmentu. Przykładem są popularne samochody marki Volkswagen; model Golf z 1974 roku (o długości 3705 mm) należący do segmentu C został w 1994 roku "wyprzedzony" przez model Polo III generacji z segmentu B mający długość 3714 mm.

Należy też dodać, że na rynkach północno-amerykańskim i azjatyckim stosowane są inne podziały samochodów osobowych.

W następnych częściach tego artykułu będą prezentowane poszczególne sektory rynkowe i ich przebieg procesów ewolucyjnych od lat 70. ubiegłego wieku do czasów obecnych.